ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ:
- Μνημεία ορθοδοξίας στη βόρεια Ήπειρο (της νότιας αλβανικής επικράτειας), Λεύκωμα. [Μαρούσι, 1993-4, έκδοση Εκπαιδευτηρίων Δούκα]
- Μεταβυζαντινή ζωγραφική σε μνημεία Δρόπολης, Λιούζτης, Πωγωνίου, Δελβίνου, Χειμάρρας κ.λπ. [Ιωάννινα, 1994, έκδοση Ιδρύματος ΒΗ. Μελετών]
- Η Ι. Μ. Ραβενίων Δρόπολης (1622). [Αθήνα,1996, έκδοση Μπάστας – Πλέσσας]
- Δύο πρώιμα μεταβυζαντινά μνημεία (1513-1526) στην Πολίτσιανη Πωγωνίου. [Αθήνα 2004, έκδοση Ελίκρανον]
- Το μοναστήρι του Γερμανού στη Λεσινίτσα Δελβίνου. [Αθήνα 2021, έκδοση Ελίκρανον]
- Η ρωμαίικη λαϊκότητα σε όψιμες τοιχογραφίες. Η περίπτωση της Ι.Μ. Ζωναρίων. [Αθήνα 2021, έκδοση Ελίκρανον]
- Τα μοναστήρια στήν Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας. [Αθήνα, 2016, έκδοση Ελίκρανον]
- Κοινωνικοί αντικατοπτρισμοί και αισθητικές μεταξιώσεις στις όψιμες τοιχογραφίες των νεόδμητων εκκλησιών της Μοσχόπολης (μέσα 18ου αιώνα). [Αθήνα, 2021, έκδοση Ελίκρανον]
- Η Λαϊκή ατμόσφαιρα στις τοιχογραφίες των Τσετίρι σε 8 τοιχογραφικούς διακόσμους της Μουζακιάς (β΄μισό 18ου και αρχές 19ου αιώνα ). [Αθήνα, 2021, έκδοση Ελίκρανον]
- Ο ναΐσκος του Αγ. Γεωργίου Λεσινίτσας (1525) και οι εικονογραφικές καινοτομίες του Ηλία Λογγοβίτη. [Αθήνα, 2006, έκδοση Ελίκρανον]
- Ο Αγ. Κοσμάς και το μοναστήρι του στο Κολικόντασι [Αθήνα,2020 3 , έκδοση Ελίκρανον]
- Πρώιμη Μεταβυζαντινή Ζωγραφική σε τοιχογραφικούς διακόσμους ηπειρωτικών μνημείων της Αλβανικής επικράτειας. [Αθήνα, 2022 έκδοση Ελίκρανον]
- Κατάλογος μεταβυζαντινών ζωγράφων, που διακόσμησαν βορειοηπειρωτικά μνημεία στην Αλβανία. [Κιάτο 2022, έκδοση Πτολίεθρον]
- Ερευνητές και νοσφιστές: από την « έρευνα πεδίου » στην « αντιγραφή γραφείου ». Μια επιστημονική απρέπεια, σχετική μ’ ένα άγνωστο συνεργείο ακατάτακτων μεταβυζαντινών ζωγράφων στην Ήπειρο της προθεοφάνειας εποχήςΕ.Λ
Σύντομη ενημέρωση περί των βιβλίων
βυζαντινολογικού ενδιαφέροντος
Μεταβυζαντινή ζωγραφική σε βορειοηπειρωτικά μνημεία της νότιας Αλβανίας
Μετά από επιτόπιες οδοιπορίες και έρευνες πολλών ετών σε διακοσμημένα μνημεία της βόρειας (εντός αλβανικών σήμερα εδαφών) Ηπείρου, προέκυψε μια ικανοποιητική συλλογή τοιχογραφιών διάφορων ζωγράφων, μεταξύ των αρχών του 16ου και του τέλους του 18ου αι. Ο συγγραφέας παρουσιάζει φωτογραφικά και σχολιάζει σε αδρές γραμμές ορισμένους αξιόλογους από κάθε μνημείο τοιχογραφικούς πίνακες.
Πρώιμη και όψιμη μεταβυζαντινή ζωγραφική σε τοίχους βορειοηπειρωτικών μνημείων στην Αλβανία.
Πρόκειται για μια τριλογία, ο Α΄τόμος της οποίας αναφέρεται στα πρώιμα καλλιτεχνικά μνημεία της νότιας Αλβανίας, όπου, αφού εξετάζεται η έννοια του «μεταβυζαντινού» ειδικά στην Ήπειρο μελετήματα ζωγραφικής (1450-1540) βορειοηπειρωτικών μνημείων], σκοπεύεται η ανάδειξη: αρχικά της πολυτροπικότητας των «ακαταξίωτων» περιφερόμενων και μοναχικών ζωγράφων της πρώτης μεταβυζαντινής εποχής –τότε που είχαν φιλοτεχνήσει αξιόλογα, πλην μέχρι πρότινος. με χαρακτηριστικά την πολυσυλλεκτικότητα κάποιων επώνυμων και ανώνυμων ηπειρωτών ζωγράφων, λίγο πριν την εμφάνιση της Κρητικής Σχολής του Θεοφάνη (1527) και της Ηπειρωτικής Σχολής των Ιωαννίνων (1532 ή 1542) στον βορειοελληνικό χώρο.
Ο Ναϊσκος του Αγ. Γεωργίου Λεσινίτσας (1525)…
Πρόκειται για μετόχι της Ι.Μ. Αγελάστου, που φιλοτεχνήθηκε με χρήματα απλών ανθρώπων (λαϊκών και κληρικών). Οι τοιχογραφίες του έλκονται προς τα χαρακτηριστικά της προθεοφάνειας Κρητικής Σχολής και, οριστικά, η εικονογραφία του περιέχει μερικές παραστάσεις-unicum (όπως ο Μελισμός με ακρωτηριασμένο τον Χριστό-βρέφο, και όπως η Βρεφοκτονία με πρότυπο τον Raimondi, γεγονός που ανατρέπει την άποψη Χατζηδάκι, ο οποίος θεωρεί ως πρώτη μίμησή του την αντίστοιχη παράσταση του Θεοφάνη στο Άγιον Όρος του 1537)… Το μνημείο ήταν αδημοσίευτο μέχρι το 1995. Τέλος αυτό το μνημείο συγκρίνεται με το κοντινό μνημείο του κοιμητηρίου της Πετσάς, όπου υπογράφει τις τοιχογραφίες του ο Ηλίας Λογγοβίτης.
Η λαϊκή ατμόσφαιρα στις τοιχογραφίες των Τσετίρι σε ναούς της Μουζακιάς
Το συνολικό αυτό έργο θα εκτιληχθεί σε 3 τόμους. Εδώ εκτίθενται οι εισαγωγικές πληροφορίες περί του χώρου, του χρόνου και των κοινωνικοοικονομικών περιστάσεων στον πιο μεγάλο σιτοβολώνα της Αλβανίας. Στους ναούς του β΄μισού του 18ου αιώνα το οικογενειακό συνεργείο των γραμποβιτών Κάτρο ή Τσετίρι, ζωγράφων αυτοδίδακτων με λαϊκή ορθόδοξη βιοτή, που φιλοτέχνησε πάνω από 8 – 9 ναούς. Οι αρχηγέτες της «δυναστείας» (Ιωάννης και Γιώργος) οπωσδήποτε ήσαν οι πιο ποιοτικοί, επειδή πιθανότατα μαθήτευσαν ή συνεργάστηκαν με τους κορυτσαίους Ζωγράφους. Σε κάθε ναό παρατίθενται οι φωτογραφικοί εκείνοι κυρίως πίνακες, οι οποίοι εκπέμπουν την πνοή της ορθόδοξης λαϊκότητας.
Τα Μοναστήρια στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας
Επί 10 χρόνια επιχειρούσαμε στα βουνά και στα λαγκάδια να εντοπίσουμε ζωγραφημένους μεταβυζαντινούς πίνακες σε πάνω από 100 καθολικά μοναστηριών της ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας, άλλα σε ερειπιώδη κατάσταση κι άλλα ανακαινισμένα και λειτουργικά! Η θέση τους εντοπίζεται σε έγχρωμους γεωφυσικούς χάρτες και η χρονική σειρά τους επισημαίνεται σε 4σέλιδο πολυμερή κατάλογο. Εξ αυτών τα 4 – 5 χρονολογούνται από τον 11ο μέχρι τοις αρχές του 15ου αιώνα, ως βυζαντινά. Τα περίπου 95 υπόλοιπα χρονολογούνται ως μεταβυζαντινά, από τον 16ο μέχρι και τον 19ο αιώνα. Το βιβλίο αυτό λειτουργεί ως εισαγωγικός τόμος για την έκδοση άλλου τόμου με πληρέστερο φωτογραφικό υλικό, όπου θα περιγράφονται τα μοναστήρια αρχιτεκτονικά και ζωγραφικά.
Καλλιτεχνικοί αντικατοπτρισμοί εκ των κοινωνικών μετασχηματισμών και των αισθητικών μεταξιώσεων στις όψιμες τοιχογραφίες των ναών της Μοσχόπολης (μέσα του 18ου αιώνα).
Το βιβλίο αυτό ξεκίνησε με βάση την ομώνυμη εισήγηση του συγγραφέα στο Διεθνές Συνέδριο για την Μοσχόπολη, που οργάνωσε το 2017 η Αλβανική Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών. Ενδεικτικά, επιλέγονται απ΄ όλους τους τοιχογραφημένους διακόσμους εικονογραφικά σύνολα, αλλά και πορτρέτα, που φανερώνουν τις αξιακές, ηθικές, οικονομικές και κοινωνικές μετατοπίσεις των Μοσχοπολιτών του 18ου αιώνα, δηλαδή της εποχής του γρήγορου πλουτισμού και της ευρωεισηγμένης νέας κουλτούρας ζωής.
Το μοναστήρι του Γερμανού Λεσινίτσας
Η «Μονή Γερμανού» ιδρύθηκε κατά τον 17ο αιώνα. Όμως άκμασε από τα 1750 και μετά. Το 1797 ξαναχτίστηκε το καθολικό της. Τέλος, περί το 1800 -1801, τοιχογραφήθηκε το καθολικό από τον Λάζαρο εκ Σουδενών. Όλο το έργο του σωζόταν ικανοποιητικά μέχρι το 2017, οπότε το οικοδόμημα κατέρρευσε από την έλλειψη συντηρητικών έργων στερέωσης. Όμως, εμείς είχαμε φωτογραφήσει το καθολικό από το 1992-96, οπότε αυτό το βιβλίο – ΛΕΥΚΩΜΑ ανασταίνει «φωτογραφικά» τον ζωγραφικό του διάκοσμο μαζί με το πλήρες εικονογραφικό του πρόγραμμα.
Μνημεία Ορθοδοξίας στην Αλβανία
Είναι μια έκδοση (1994), η οποία παραπέμπει σε «οδοιπορικό» των νοσταλγών του μεταβυζαντι-νού μνημειακού πλούτου, που έχει διασωθεί στην Αλβανία μέχρι την μετά τον Εμβέρ εποχή (1991). Καταγράφει, χαρτογραφεί, φωτογραφίζει και περιγράφει πάνω από 80 αρχιτεκτονικά μνημεία, με τοιχογραφίες κυρίως, φέρνοντας στο φως ακόμα και αθησαύριστα ή άγνωστα στην ελληνική βυζαντινολογία μνημεία. Το βιβλίο αυτό βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών (1994)
Το μοναστήρι των Ζωναρίων
Το μνημείο βρίσκεται ερειπωμένο και χαμένο σ΄ ένα δάσος, δίπλα στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Σώζεται ένα μέρος του φρουριακού περιβόλου του και το (ασκεπές πλέον ) καθολικό του, ζωγραφημένο διά χειρών τριών τουλάχιστον ζωγράφων. Η επιστημονική αξία των τοιχογραφιών έγκειται στο γεγονός ότι καταδεικνύουν την πορεία, που είχε πάρει η μεταβυζαντινή ζωγραφική προς μία ρωμαϊκή λαϊκότητα (1762 – 1808), επηρεασμένη από την Ιταλία, από πολλά λαϊκά δάνεια, και από την Επτάνησα που είχαν νωρίτερα υιοθετήσει εκεί, κατά τις απόψεις Δοξαρά περί καθαρώς εκκοσμικευμένης νεοβυζαντινής ζωγραφικής.ι
Ο Άγιος Κοσμάς και το Μοναστήρι στο Κολικόντασι…
Είναι το Μοναστήρι της Μουζακιάς, για την ανέγερση του οποίου υπήρξε χορηγός ακόμα και ο Αλή Πασάς! Γύρω στα 1950 το κτηριακό συγκρότημα καταχώσθηκε από τον πλημμυρισμένο Άψο ποταμό, οι δε εκχωματώσεις έγιναν και ολοκληρώθηκαν χάρη στη μέριμνα και την χρηματοδότηση των έργων από τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, μέχρι το 2017. Ακριβώς στη νοτιοδυτική άκρη τού μοναστηριακού περιβόλου βρισκόταν, ημικατεστραμμένος και καταχωσμένος από τις πλημμύρες, ο ναός της Παναγίας (ζωγραφημένος μάλλον από τον Ιω. Τσετίρι). Νότια δε και σε χτιστό παράβημα υπήρχε η λάρνακα με το σκήνωμα του Αγίου Κοσμά, διότι εκεί εμαρτύρησε…
Η Ιερά μονή Ραβενίων Δρόπολης (1622).
Το Μοναστήρι επανιδρύθηκε στα τέλη του 16ου αιώνα και διακοσμήθηκε από λινοτοπίτες καλλιτέχνες. Ήταν αδημοσίευτο ως προς τις τοιχογραφίες του, που διατηρούνταν σε άριστη κατάσταση μέχρι το 1993.
Κατάλογος μεταβυζαντινών ζωγράφων, που διακόσμησαν ναούς καικαθολικά της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας
Πρόκειται για έργο απογραφικό, με πίνακες ονομάτων (άνω των 100) ζωγράφων, που φιλοτέχνησαν ηπειρωτικούς ναούς στο χώρο της σημερινής νότιας Αλβανίας. Κάθε ζωγράφος καταγράφεται με τη χρονική σειρά ανέγερσης του μνημείου του και το όνομά του συνοδεύεται με τις πληροφορίες: καταγωγής, διακοσμημένου μνημείου, χρονολογίας του και πηγής, όπου αναφέρεται η σχετική πληροφορία (για το μνημείο)…
Ερευνητές και νοσφιστές: από την κοπιώδη «έρευνα πεδίου» στη βολική «έρευνα γραφείου».
Επιφυλλίδα, όπου γίνεται αναφορά σε δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις νόσφισης και υποκλοπής ξένου επιστημονικού μόχθου από σπουδαρχίδες της …πρωτιάς, σε ό,τι αφορά μια τυχόν άγνωστη μνημειακή περίπτωση. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου Δ. Τριανταφυλλόπουλος, επεσήμανε το φαινόμενο της οικειοποίησης υλικού πρωτότυπης έρευνας (από «ερευνητές γραφείου» σε βάρος «ερευνητών πεδίου»), φαινόμενο, που δεν άρχισε με την καταγγελλόμενη περίπτωση του καθηγητή Δ. Τριανταφυλλόπουλου ούτε τελείωσε μ’ αυτήν, αλλά συνεχίστηκε και μεταγενέστερα, μάλιστα δε επιβραβεύτηκε κι’ από μη βιβλιογραφικά ενημερωμένους πανεπιστημιακούς.
ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ
Απαντητική στο μάθημα της Ιστορίας, [Αθήνα, 1978 εκδ. Ορόσημο].
Θίγεται το μέγα πρόβλημα του τρόπου κατανόησης και εξέτασης του ιστορικού μαθήματος, τρόπου που ευνοεί την αποστήθιση και την προφορική αναπαραγωγή των σελίδων του εγχειριδίου από τον μαθητή. Προτείνονται δε δειγματισμοί ορθά διατυπωμένων ερωτήσεων και σωστά επεξεργασμένων απαντήσεων, όχι με κατά λέξη αναπαραγωγή των πληροφοριών του, αλλά με ελεύθερη απόδοση και συνδυαστική επιλογή αποσπασμάτων από ποικίλες παραγράφους.
Χάρτες της αρχαίας Ιστορίας [Αθήνα, 1995, εκδ. Ορόσημο-Τομές]Μαζί με το χάρτη κάθε ιστορικής ενότητας περιέχεται και παραστατικό διάταγμα της αντίστοιχης ύλης. Οι χάρτες είναι 4χρωμοι και ο καθένας καταγράφει μόνο τα απαραίτητα για τη διδασκόμενη ύλη τοπωνύμια;
Προβλήματα Βυζαντινής Ιστορίας
Η ιστορία ως έρευνα και κριτική [Αθήνα, 1984, έκδ. Πατάκη].
Πρόκειται για ένα έργο, με το οποίο εισάγεται ο αναγνώστης,( κυρίως ιστορικοί, διδάσκοντες, φιλίστορες κ.λπ.), στην επιστημολογία της ιστορίας, είτε ως πραγματικότητας, είτε ως απόπειρας αφήγησής της. Είναι μία προσπάθεια μύησης του αναγνώστη, που τον εισάγει στην ορθή κατανόηση της ιστορικής πραγματικότητας με βάση την ενότητα του ιστορικού χρόνου, τη δυνατότητα του ιστορικού να επιλέγει το υλικό του μετρώντας την αξία κάθε συμβάντος, που περιέχουν οι πηγές, και κρίνοντας εντέλει την επίδραση κάθε γεγονότος στο μέλλον των ανθρώπινων κοινωνιών.
Διδακτική του μαθήματος της ιστορίας [Αθήνα, 2019, έκδ. Πτολίεθρον].
Το βιβλίο αυτό, αφού επισημαίνει τις αρνητικές συνθήκες, που «καθηλώνουν» το ιστορικό μάθημα στο ελλαδικό σχολείο, και αφού αναζητά τις αιτίες, που συμβάλλουν σ΄ αυτή την υποβάθμιση της ιστορικής συνείδησης των μαθητών, εισηγείται πραγματοποιήσιμους τρόπους «υπέρβασης» της «διατεταγμένης γνώσης» του σχολικού εγχειριδίου, επικαλούμενο το του σοφού ρηθέν: «φοβούμαι τον άνθρωπο του ενός και μόνου (ιστορικού) βιβλίου».
Α- σχολείον Ιστορίας [Αθήνα, 2014-2020 (τεύχη 4) εκδ. Ελίκρανον].
Πρόκειται για ένα είδος «αυτοδιδασκαλίας» μιας ιστορίας άνευ γεγονότων, που μέσα από «παροιμιόμυθους», παραβολές, γνωμικά και άρρητα ρήματα, υπαγορεύει στον αναγνώστη προβλήματα, που, αν τα λύσει, θα κατανοήσει την αξία τής (παρελθούσης) ιστορίας ως γνώσης, προκειμένου να αποκτήσει επίγνωση (του παρόντος) και ικανότητα πρόγνωσης (του μέλλοντος). Οι τιτλισμοί των τευχών είναι: α) η ιστοριοδιδασκαλία ως όραμα. β) η ιστορία ως επιστήμη, γ) Ιστορία η πολυπαραγοντική, δ) Ιστοριοδιδασκαλία, μάθημα μνήμης ή συνείδησης;
Ερευνώ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ
1821, Μια Επανάσταση που επέτυχε να αποτύχει. [Αθήνα, 2021, εκδ. Ελίκρανον]Πολλοί μιλούν για εθνικό ξεσηκωμό, που στέφθηκε με επιτυχία. Λίγοι αντιτείνουν ότι η Επανάσταση απέτυχε ή πέτυχε αυτό που δεν είχαν αρχικά οι υποκινητές και οι πρωταγωνιστές της στους σκοπούς τους. Επιχειρήματα; Ο εμφύλιος, η επέμβαση ξένων δυνάμεων, η ιδιοτελής σπατάλη των εθνικών δανείων, η δολοφονία του Καποδίστρια από την ολιγαρχία της αδίστακτης βίας, μια ελλαδίτσα 800.000 ψυχών (τότε που ο εξωελλαδικός ελληνισμός ξεπερνούσε τα 15.000.000 ψυχές) κ.λπ.
Ιστορία του Αιγαίου Πελάγους [Αθήνα, 2006, εκδ: Ελίκρανον].
Το Αιγαίο Πέλαγος, μέρος της θρυλικής Αιγηίδας, από τους Κρητομυκηναϊκούς χρόνους κατοικήθηκε από βόρειους μεταναστευτικούς λαούς (16ος – 6ος αι. π.Χ.) . Θεωρεί ελληνικότητας, που είναι η ανάδειξη του ατόμου, ως μοναδικότητας στο πλαίσιο της ομαδικότητας, χάρη στις μικροκοινωνικές συσπειρώσεις, τους ανοιχτούς θαλάσσιους ορίζοντες, την ευκρασία των καιρών και τους προϋπάρξαντες ανθρωποκεντρικούς πολιτισμούς α υτού του πανέ- μορφου πελάγους. Βεβαίως, από τους αρχαίους κλασικούς χρόνους μέ- χρι σήμερα πολλοί κατακτητές θα το διεκδικήσουν, αλλά η ελληνικότη-τά του παραμένει αναλοίωτη
Η τουρκική μαγκιά για το Αιγαίο [ Κιάτο, 2021, εκδ. Πτολίεθρον].
Οι τουρκικές διεκδικήσεις (1975 – 2021) το διεθνές δίκαιο για τις θαλασσες και οι ελλαδικές αντιδράσεις στον νεοοθωμανισμό του Ερντο-γάν: οι τουρκικές διεκδικήσεις, η ιστορική αλήθεια, το Δίκαιο της θά-λασσας και οι ελληνικές αντιδράσεις. Επιστημονικός σύμβουλος ο
ναύρχος δρ, Στυλ. Πολίτης. Πρόκειται για βιβλίο με παραστατικά δια-γράμματα, χάρτες, πλούσιο εκλαϊκευτικό υλικό, φωτογραφίες και, επι-πλέον, ένα επεξηγητικό c.d. Πλουσιότατο σε λόγο, ήχο και εικόνα.
Αιγαίο των Ελλήνων στους αιώνες [Αθήνα, 1984, έκδ. Πατάκη].
Είναι μία προβληματική, που εισάγει τον αναγνώστη στην ορθή διάκριση και διαχείριση της Ιστορίας, ως εν χωρώ και χρόνω πραγματικότητας, από την Ιστορία ως σύνολο επιτηδείως προεπιλεγμένων γνώσεων και απόψεων περί της ιστορικής πραγματικότητας.
ται κοιτίδα της ελληνοσύνης, δηλαδή του βαθύτερου συστατικού στοιχείου της
Σύνοψη μεσαιωνικής και νέας Ευρωπαϊκής Ιστορίας, [ Μαρούσι, 1995, εκδ. Εκπαιδευτηρίων ΔΟΎΚΑ].
Απαρχές της ευρωπαϊκής ιστορίας είναι η ελληνική και, αρ-γότερα η Ρωμαϊκή Ιστορία. Στη συνέχεια η διαμελισμένη Ευρώ-πη θα γνωρίσει τις ασιατικές επελάσεις και 1.000 μεσαιωνικά χρόνια βαρβαρισμού. Όμως, υπό την επίδραση των βυζαντι-νών λογίων και του κλασικισμού η Ευρώπη αλλάζει φυσιογνω-μία πολιτικά, κοινωνικά, πολιτισμικά… Και η νέα Ευρώπη ανα-γεννάται, ανακαλύπτει άλλους κόσμους ως κοσμοκράτειρα και προέγεται στον σύγχρονο πολιτισμό.
Συνοπτική ιστόρηση του αρχαίου Ελληνισμού [Αθήνα 2011, εκδ. Ελίκρανον].
Πολύ πρωτότυπο έργο, μικρού μεγέθους (Α5), συνοπτι-κό, γεμάτο χάρτες και διαγράμματα, που παρουσιάζει τα γεγονότα (από το 3.000 π.Χ.) με βάση τη διδακτική αρχή ό-τι «τα πολλά για τους λίγους και τα λίγα για τους πολλούς» και φθάνει μέχρι το 330 μ.Χ. μέσα σε 50 σελ. Α4 . Πρωτό-τυπο έργο, συνοπτικό, γεμάτο χάρτες και διαγράμματα, που παρουσιάζει τα γεγονότα με βάση τη διδακτική αρχή «τα πολλά για τους λίγους και τα λίγα για τους πολλούς».
Οι δρόμοι των Ελλήνων [Αθήνα , 2011, εκδ: Μορφωτικού Ιδρύματος Τράπεζας Πειραιώς και Πολάρις].
Πρόκειται για ομαδικό έργο, όπου αναδεικνύεται η οικουμενική διασπορά του ελληνισμού, η κοινοτική του οργάνωση, η τήρηση της χριστιανορθόδοξης Παράδοσης, η διαιώνιση της ελληνικής γλώσσας κ.λπ.]
Ο Ελληνισμός της Αλβανίας [Αθήνα, 2013, εκδ. Ελίκρανον]Οι πρωτοϊστορικοί Ηπειρώτες ήταν άθροισμα υστεροδωρικών φύλων. Από τον 8ο αιώνα π.Χ. όμως, ήρθαν κι’ εγκαταστάθηκαν στα ηπειρωτικά κυρίως παράλια Δωριείς από την Κορινθο και αλλού. Βορειότερα εγκαταστάθηκαν Ιλλυριοί. Οι σημερινοί Αλβανοί καυχιούνται ότι προέρχονται από τους προϊστορικούς Πελασγούς και από τους ιστορικούς Ιλλυριούς. Οι ίδιοι, ωστόσο, αυτοαποκαλούνται Σκιπτάροι… Οι Έλληνες, δραστήριοι και πιο προηγμένοι, ίδρυσαν βασίλεια (όπως του Πύρρου στην αρχαιότητα και το Δεσποτάτο, κατά το Μεσαίωνα. Μετά το 1912, με αποφάσεις ξένων δυνάμεων, περίπου 200.000 Έλληνες παρέμειναν ως μειονοτικοί στην επικράτεια της νεοπαγούς Αλβανίας, όπου η τύχη τους δεν τους επιφύλαξε αναπτυξιακή ιστορική πορεία.
Νεότερη Ελληνική και Ελλαδική Ιστορία [Αθήνα , 2023, έκδ: Πτολίεθρον].
Είναι η υλοποίηση της «άνευ (πολλών) γεγονότων ιστορίας», δηλαδή συνοπτική αφήγηση της ροής των ιστορικών φαινομένων από το 1000-2000 μ.Χ. με τον ελληνισμό άλλοτε υπόδουλο στους Οθωμανούς, είτε «καπελωμένο», είτε υποχρεωτικά σύμμαχο –κι’ άλλοτε ως οικουμενικό, παλιότερα ως παμμεσογειακό, τώρα δε ως ελλαδικόν και συρρικνωμένο.
Δρομολόγιον Βαλκανικής Χερσονήσου…., Ζώτου του Μολοσσού. Η ΗΠΕΙΡΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΛΒΑΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΙΣΜΟΥ [Αθήνα, 2021, εκδόσεις Ελίκρανον].
Η Ήπειρος συνιστούσε μία γεωπολιτική και γεωπολιτισμική ενότητα.. Στην ιστορική δια-δρομή της πολλάκις απέδειξε ότι θα μπορούσε να υπάρχει ως αυτάρκης κρατική οντότητα. Όμως, νεωτέρως, ο ηπειρωτισμός αυτός ενεπλάκη στα δίχτυα αφενός του σκιπτάρικου αλβανισμού, αφετέρου του ελλαδικού βορειοηπηρωτισμού. Ο οδοιπόρος της Ηπείρου Ζώτος Μολοσσός, αναφερόμενος στην δημογραφική εικόνα κάθε χωριού τής (βόρειας, όπως και της νότιας) Ηπείρου, αποδεικνύει, ως άμεση και αψευδής πηγή, την πληθυσμιακή, εθνογλωσσική και θρησκευτική εικόνα κάθε ηπειρωτικού χωριού ή πόλης στην εποχή του (1850-1900). Και τα κρατικά ψέματα φιμώνονται…
Ιστόρηση της πορείας του νέου Ελληνισμού. [Κιάτο, 2023, εκδ. Πτολίεθρον]Η ανάδυση του νεοελληνικού πνεύματος χρονολογείται αδρά από τα μέσα του 10ου αιώνα και μετά. Το φαινόμενο προκύπτει μέσα από τα σπλάχνα της βυζαντινής επικράτειας και οφείλεται σε πληθυσμιακά, πνευματικά και εθνογλωσσικά τεκταινόμενα. Όμως, λόγον έχει και ο εκτός ρωμαιοσύνης ελληνισμός δυτικής και ανατολικής Μεσογείου. Πρόκειται για πληθυσμούς διάσπαρτους στην Ευρώπη, στη Β. Αφρική, στη Μέση Ανατολή, στον Πόντο, στη μέση και βόρεια Βαλκανική. Αυτός ο δυναμικός ελληνισμός κρατάει την ορθόδοξη πίστη του, την εσωτερική συ-νοχή του, την ιστορική συνείδηση της ενότητάς του και αναδεικνύεται σε παράγοντα υψηλής οικονομικής δύναμης.
Γενική Ιστορία
